Küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030’a kadar benzeri görülmemiş şekilde büyüyerek 2,5 katına çıkacağı öngörülmekte; ancak Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nde (COP28) verilen “yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma” taahhüdü için hükümetlerin yatırımlarını hızlandırması gerekiyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Yenilenebilir 2024 raporuna göre, dünya yenilenebilir enerji kapasitesinde son 30 yıldaki en hızlı büyümeyi yaşamaktadır.
Geçen yıl, 2022’ye kıyasla dünya genelinde 510 gigavatla yüzde 50 daha fazla yenilenebilir enerji kapasitesi devreye alındı; bu artışın yüzde 75’i güneş enerjisinden kaynaklandı. Küresel yenilenebilir enerji gücündeki büyüme, Çin’in liderliğinde gerçekleşirken, Avrupa, ABD ve Brezilya’daki yenilenebilir enerji kapasite artışı da rekor seviyeye ulaştı. İklim değişikliğiyle mücadele yanında, ülkelerin enerji arz güvenliğinde kritik rol oynayan yenilenebilir enerjideki büyüme, 2028’e kadar dünyanın yenilenebilir enerji kapasitesinin 7 bin 300 gigavata ulaşacağı tahmin ediliyor.
Bu artış hızının sürmesiyle, küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 itibarıyla bugünkü seviyesine göre 2,5 katına çıkacağı öngörülmektedir. Söz konusu büyümenin yüzde 95’inin güneş ve rüzgar enerjisinden sağlanması beklenirken, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde en büyük kaynak olan kömürü 2025 itibarıyla geride bırakacağı tahmin edilmektedir.
Yenilenebilir enerjideki benzeri görülmemiş büyümeye rağmen, geçen ay Dubai’de düzenlenen COP28’de anlaşmaya varılan “yenilenebilir enerji kapasitesini 2030 itibarıyla üç katına çıkarma” taahhüdünün gerçekleşmesi için yatırımların hızlanması gerekmektedir. Küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması, söz konusu kapasitenin 2030 itibarıyla 11 bin gigavata ulaşması anlamına gelmektedir.
Bu hedefin başarılması için politikalara ilişkin belirsizliklerin giderilmesi, yetersiz şebeke yatırımlarına ilişkin sorunların çözülmesi ve bürokratik bariyerlerin kaldırılarak izin süreçlerindeki aksamaların giderilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, mevcut politikalar ve piyasa koşullarında küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 itibarıyla 2,5 katına çıkacağını belirterek, “Bu, COP28’deki hedef için yeterli değil ancak bu hedefe yaklaşıyoruz ve hükümetler bu arayı kapatmak için gereken araçlara sahip. Şu anda kara rüzgar ve güneş enerjisi dünyanın neredeyse her yerinde yeni fosil yakıt santrallerinden daha ucuz. Bu kaynaklar, birçok ülkedeki mevcut fosil yakıt santrallerinden de daha ucuz.” ifadesini kullandı.
Birol, buna rağmen başa çıkılması gereken bazı büyük problemler olduğuna işaret etti. Makroekonomik zorlukların bunlar arasında olduğunu belirten Birol, şunları kaydetti: “Bana göre uluslararası toplum için en büyük zorluk, gelişmekte olan ekonomilerde yenilenebilir enerji projelerine hızla finansman sağlanması ve kapasitenin artırılması. Bu ülkelerin birçoğu yeni enerji ekonomisinde geride kalıyor. Küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılmasında başarıya ulaşılması, bu ülkelerde söz konusu zorlukların aşılmasına bağlı olacak.”
