Münih Üniversitesi’nde bölüm başkanlığı görevini yürüten Türk profesör Ali Ertürk, yapay zeka destekli şeffaf görüntüleme teknolojisi sayesinde kanser çalışmalarına yeni bir boyut kattı.
2018 yılında geliştirdiği “şeffaf görüntüleme” teknolojisi ile kanser teşhis ve tedavisinde devrim yaratan Almanya Münih Üniversitesi Doku Mühendisliği ve Rejeneratif Tıp Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Ali Ertürk, Cancer Research UK tarafından dünyanın en büyük kanser araştırması kurumlarından biri olarak kabul edilen bu teknolojinin kanser teşhis ve tedavisinde yeni bir dönem başlattığını vurguladı.
Aynı zamanda, şeffaf görüntüleme teknolojisinin kanser hücrelerinin henüz oluşum aşamasında bile görüntülenmesine olanak tanıdığı belirtilerek, bu sayede bu aşamadaki kanserlerin tedavisinde büyük başarı elde edileceği ifade edildi. Açıklamada ayrıca, yapay zeka ve bu teknoloji ile hastalık teşhis ve tedavisinde önemli bir aşamaya geçildiği ve daha az hayvan deneyi yapılarak başarılı sonuçlar alındığı da vurgulandı.
Prof. Dr. Ali Ertürk, bu çalışmaları ölü dokuları patentli kimyasal solüsyonlarla şeffaflaştırarak ölü fareler üzerinde gösterdiklerini açıkladı.
Son araştırmalarda, Prof. Dr. Ali Ertürk, DISCO şeffaflığı adını verdikleri yöntemle farelerin iç organlarını iyi bir şekilde görüntüleyebildiklerini belirtti. Bu yöntemin sütü suya çevirmeye benzediğini ifade eden Ertürk, sütün içine bakıldığında bir şey görülemeyeceğini ancak süt suya dönüştüğünde lazerli mikroskoplarla iç organların taranabileceğini açıkladı. Bu yöntemle tek bir kanser hücresinin bile daha oluşmadan, tümör oluşumuna başlayan hücrenin görüntülenebileceğini belirtti.
Ertürk, şeffaflaştırdıkları dokuları, geliştirdikleri lazerle tüm detaylarıyla görüntüleyebildiklerini söyledi ve detayları şu şekilde açıkladı:
“Bütün fareyi şeffaf hale dönüştürdükten sonra içindeki biyolojik sistemleri hücre seviyesinde tarayabiliyoruz. Bu şekilde kanser gibi hastalıkları hücre seviyesinde görüntüleyip hücre seviyesinde çözümler bulabiliyoruz. Büyük kanserleri görmek, bulmak çok sorun değil. Ama insanlar genelde büyük kanserlerden değil hücre seviyesindeki küçük kanserlerden ölüyor. Bu küçük kanserler vücuda yayıldıktan sonra değişik bölgelerde büyüyüp insanı öldürebiliyor. Bu mekanizmaları iyi anlayabilmemiz için kanser araştırmalarını fareler üzerinde hücre seviyesinde yapıyoruz. Geliştirdiğimiz yeni teknoloji hücre seviyesindeki detayları görmemizi sağlıyor. Geliştirdiğimiz bu görüntüleme teknolojileri yapay zekayla detaylı ve hızlı şekilde analiz ediliyor. Bu şekilde artık hücre hücre vücutta oluşan hastalıkları anlayıp onlara karşı yeni tedaviler geliştirebiliyoruz. Küçük küçük kanser hücrelerini görüp, böylece onları daha yayılmadan yok edebilecek yeni çözümler araştırabiliyoruz.” dedi.
Yapay Zeka İle Süreç Hızlandırılıyor
Ertürk, şöyle devam etti: “Şu an beyinle ilgili hastalıkları çözmemiz çok kolay değil. Halen daha çok kompleks olan insan beynini anlamış değiliz. Bunu başarabilmek için çok hızlı ilerleyen, çok hızlı araştırma yapabilen tekniklere ihtiyacımız var. Bizim geliştirdiğimiz şeffaflık metodunu yapay zeka ile birleştirerek yıllarca sürebilecek çalışmaları artık belki saatler içinde tamamlayabiliyoruz. Böylece kompleks olan belki milyonlarca sebebi olan Alzheimer gibi hastalıkların çok hızlı şekilde sebeplerine tek tek bakıp onlara karşı yeni ve güçlü çözümler bulabilecek bir konuma ulaştık. Bu yüzden çok heyecanlıyız. Bizim bu araştırmamız bize daha önce yapamadığımız, yavaş yavaş ilerleyen bilimi çok hızlı yapmamızı sağlıyor. Yapay zekayı kullanarak yakın zamanda kompleks olan hastalıkları kanser, Alzheimer gibi hastalıklara daha etkili çözümler bulabileceğimizi düşünüyorum.”
Sağlık Sektöründe “Yapay Zeka Uzmanı” İhtiyacı Artacak
Prof. Dr. Ali Ertürk, geleneksel ilaç sanayisinde farelerin genetik olarak insanlara yüzde 90’ın üzerinde benzediğini ifade etti. Ancak, fareler üzerinde yapılan deney sonuçlarının her zaman insanlarda aynı şekilde çalışmadığını belirtti. Bu nedenle, insan genetiği yapay zekada simüle edilerek yeni çözümler geliştirildiğini ve bu alanda yapay zeka uzmanlarına olan ihtiyacın önemine dikkat çekti. Yapay zeka destekli yöntemlerin, geleneksel fare deneylerine göre daha başarılı ve güvenilir sonuçlar sağladığına vurgu yaptı. Bu sayede kanser ve diğer hastalıkların teşhis ve tedavisinde daha etkili ve hızlı çözümlerin mümkün olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Ali Ertürk, bilimdeki hedefin, çok fazla hayvan deneyi yapmadan yapay zekayı bilgisayarda eğiterek biyolojik hastalıkları çözmek ve en iyi ilaçları ve tedavileri geliştirmek olduğunu vurguladı. Ayrıca, vücuttaki değişik hastalıkları ve sistemleri anlayarak onları yapay zekada simüle ederek hastalıklara hızlı çözümler bulma amacının önemine dikkat çekti ve bu yöntemin artık daha kolay bir şekilde başarılabileceğini ifade etti.
Ertürk, gençleri yapay zeka ile ilgili bölümleri tercih etmeleri konusunda teşvik ederek, yapay zeka uzmanlarına olan ihtiyacı vurguladı. Bilkent Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Üyesi olan Prof. Dr. Tayfun Özçelik ise, mezunların geliştirilen bu teknolojinin kanser ilaçları çalışmalarında kullanılacağını belirtti. Özçelik ayrıca, biyopsi örneklerinde alınan dokuların da bu şeffaf görüntüleme teknikleriyle artık görüntülenebileceğini dile getirerek, bu teknolojinin görüntülemede yeni bir dönemin başlangıcı olduğunu ve gelecekte kanser teşhis ve tedavi yöntemlerinin bu teknik üzerinde ilerleyeceğini söyledi.
