Dünya genelinde her yıl 7 milyonu aşkın insan, kirli hava nedeniyle erken ölüm riskiyle karşı karşıya kalıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, küresel nüfusun %99’u kirli hava soluyor. Hava kirliliği sadece sağlığı değil, aynı zamanda yaşam hakkı, su ve gıda hakkı, barınma hakkı gibi temel insan haklarını da tehdit ediyor.
Mavi Gökyüzü Günü
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, hava kirliliğine karşı küresel farkındalığı artırmak amacıyla 2020 yılında 7 Eylül’ü Uluslararası Mavi Gökyüzü için Temiz Hava Günü olarak ilan etti. Bu önemli gün, hava kirliliğine karşı küresel iş birliği ve acil eylem çağrısında bulunuyor. BM, ayrıca Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) arasında temiz hava kalitesini ve sürdürülebilir şehirleri teşvik eden politikaları da ön planda tutuyor.
Temiz Hava için Şimdi Yatırım Yap
2024 yılının Uluslararası Mavi Gökyüzü için Temiz Hava Günü teması, “Temiz Hava için Şimdi Yatırım Yap” olarak belirlendi. Tema, temiz hava yatırımlarının sadece insan sağlığı için değil, aynı zamanda iklim değişikliğiyle mücadelede hayati bir rol oynayacağını vurguluyor. Bu yatırımlar, daha sürdürülebilir ve adil toplumların inşasında kritik önem taşıyor.
İklim Değişikliğine Karşı Mücadelesi
Hava kirliliği ile iklim değişikliği arasındaki bağlantı göz ardı edilemez. Her iki sorunun da kaynağı genellikle aynı: Fosil yakıtların yakılması. Bilim insanları, hava kirliliği ile mücadele için yapılan adımların, iklim değişikliğiyle mücadeleye de katkı sağladığını belirtiyor. Temiz enerjiye geçiş, ulaşım sistemlerinin modernizasyonu ve yeşil şehir planlaması gibi önlemler hem hava kalitesini iyileştiriyor hem de iklim krizini hafifletiyor.
Hava kirliliğini önlemek mümkün ve bu doğrultuda birçok başarılı politika uygulanıyor. İşte öne çıkan bazı çözümler:
- Sanayi: Temiz teknolojiler kullanılarak endüstriyel emisyonların azaltılması.
- Enerji: Evlerde temiz enerji çözümlerine erişimin artırılması.
- Ulaşım: Toplu taşıma, yürüyüş ve bisiklet gibi düşük emisyonlu ulaşım çözümlerinin teşvik edilmesi.
- Şehir Planlama: Şehirlerde enerjiverimliliğinin artırılması ve yeşil alanların çoğaltılması.
- Enerji Üretimi: Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması.
- Atık Yönetimi: Tarımsal ve kentsel atık yönetiminde gelişmiş tekniklerin uygulanması.