Avrupa Birliği’nin 25 Mayıs’ta kabul ettiği Yapay Zeka Yasası, 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi. Bu yasa, yapay zeka sistemlerinin insan haklarına zarar vermesini önlemeyi hedefliyor.
Yapay zeka sistemleri, topluma verebilecekleri zarar düzeyine göre sınıflandırılıyor. Risk seviyesi yükseldikçe, kurallar daha katı hale geliyor. Ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam, banka kredileri ve vize başvuruları gibi insan yaşamını ciddi şekilde etkileyebilecek alanlar “yüksek riskli” olarak belirlenirken, video oyunları veya spam filtreleri gibi uygulamalar “az riskli” kategorisinde yer alıyor.
AB Komisyonu, üye ülkelerdeki yapay zeka sistemlerinin çoğunun “yüksek riskli” kategoride olduğunu belirtiyor. Risk derecesine göre kullanım koşulları belirlenirken, dağıtıcılar, sağlayıcılar ve kullanıcıların sorumlulukları da açıkça tanımlanıyor.
“Kabul edilemez” risk grubundaki yapay zeka sistemleri tamamen yasaklanıyor. Bu kapsamda, yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kameralarla alınması, iş yerlerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama gibi uygulamalar yasaklanıyor. Ayrıca, cinsel yönelim veya dini inanç gibi hassas verilerin biyometrik sınıflandırması ile insan davranışını manipüle eden sistemler de yasaklanıyor.
Video, metin, görüntü oluşturma, başka dillerde konuşma, hesaplama veya kod yazma gibi çok çeşitli görevleri yerine getirebilen büyük yapay zeka sistemlerine özel kurallar getiriliyor. “Genel amaçlı yapay zeka” sistemlerinin piyasaya sürülmeden önce belirli şeffaflık kriterlerine uyması gerekiyor. Kurallara uymayan şirketler, küresel cirolarının oranına göre milyonlarca euro para cezasıyla karşılaşacak. Yasaklı teknolojilerin kullanımı durumunda, şirketlere 35 milyon euro’ya kadar ya da küresel cirolarının %7’sine kadar ceza verilebilirken, diğer ihlallerde ise 15 milyon euro’ya veya cironun %3’üne kadar para cezası uygulanabilir.
Yasa, 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdikten sonra yasaklar 6 ay sonra devreye girecek. Genel amaçlı yapay zeka modelleri için yönetim kuralları ve yükümlülükler ise 12 ay sonra geçerli olacak. Yasa, tüm detaylarıyla 2 yıl içinde tam olarak uygulanabilir hale gelecek.