Erciyes Nötrino Araştırma Grubu, TÜBİTAK destekli projeyle savunma, uzay ve nükleer ölçümlerde kullanılabilecek düşük voltajlı radyasyon dedektörü geliştiriyor.
ERÜ Fen Fakültesi Fizik Bölümü Nükleer Fizik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Araştırma Dekanlığı Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Emrah Tıraş, düşük voltajda çalışan dedektörlerin daha az enerji harcamasıyla önemli bir avantaj sunduğunu belirtti.
Bu doğrultuda, silikon tabanlı ve alan etkili nükleer radyasyon dedektörlerinin üretimi için bir proje geliştirdiklerini ifade eden Tıraş, tasarlanan dedektörlerin 1×1 santimetre kapalı yüzey alanına sahip olduğunu söyledi.
Projelerinin TÜBİTAK 1001 Projesi kapsamında 2 milyon TL destek aldığını belirten Tıraş, “Bu projenin ön çalışmalarına Erciyes Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma Merkezi’nde başladık. Aynı zamanda bu projemiz için Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Nükleer Radyasyon Dedektörleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (NÜRDAM) ile ortak çalışıyoruz. Projemizde Doç. Dr. Şenol Kaya’nın danışmanlığında bu çalışmayı yürütüyoruz. Projenin temiz oda çalışmaları ERÜ Nanoteknoloji Araştırma Merkezinde, karakterizasyonu, yüzey analiz testleri bizim laboratuvarlarımızda gerçekleştirilecek. Ancak daha sonraki aşamada bazı testlerinin NÜRDAM’da yapılmasını amaçlıyoruz” diye konuştu.
Tıraş, bu tür radyasyon dedektörlerinin birçok alanda kullanılabildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Öncelikle nükleer radyasyon ölçümlerinde, dozimetrik ölçümlerde bunları kullanabiliriz. Savunma sanayinde, uzay projelerimizde, uydu projelerimizde uzaydaki radyasyonun ölçümü konusunda rahatlıkla kullanabiliriz. Aynı zamanda hem gamaya hem de nötrona duyarlı dedektörler ürettiğimiz zaman bunları uluslararası hızlandırıcı deneylerinde, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezindeki (CERN) ve Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’ndaki (Fermilab) nötrino deneylerinde kullanabiliriz. 28-30 volt gibi düşük voltajda çalışabilmesi, aslında birkaç pilin bile vereceği güçle çalışıyor olması büyük avantaj.
Üretim aşamalarında tabii ki zorluklar var. Çünkü temiz odada çok hassas üretimler yapmanız gerekiyor. Ancak bunları başarıyla ürettikten sonra düzgün bir şekilde kapsüle yerleştirebilirseniz uluslararası büyük deneylerde, su Çerenkov dedektörlerinde, sintilasyon dedektörlerinde de kullanılabilir” sözlerine ekledi.