Doç. Dr. Tacettin Geçkil, tesislerdeki atıkların yakılmasıyla geriye kalan küllerden asfalt katkısı ürettiklerini ve bu sıfır maliyetli malzemenin çevreye zarar vermeden yol mühendisliğinde kullanılabileceğini açıkladı.
Atık malzemelerin faydalı birer ürün olarak karayolu mühendisliğinde kullanımıyla ilgili doktora öğrencisi Ceren Beyza İnce’nin “Çöp atıklarından elde edilen geopolimerlerin sıcak karışım asfalt kaplamalarda kullanımının araştırılması” projesinin yürütücülüğünü yapan İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tacettin Geçkil, atıkların bertarafı ya da atıklardan enerji elde edilmek üzere yakılması sonucu ortaya çıkan küllerin çevre kirliliğine neden olduğunu söyledi.
Geçkil, konu hakkında şu sözleri aktardı: “Avrupa Birliği ülkelerinde bu yakım neticesinde 12,5 milyon tonluk atık olarak bırakılan kül var. Hep Avrupa’yı örnek gösteriyoruz ama orada bu 12,5 milyon ton kül, çeşitli yerlere gömüldükten sonra üzeri kapatılarak yok edilmeye çalışılıyor. Bu şekilde yeraltı sularına karışma durumu olabiliyor, bu kül ağır metaller içerebiliyor. Bu gibi olumsuz etkilerden dolayı biz bu zararı ortadan kaldırabilecek bir şey üretmeye çalıştık.”
Araştırma üzerinde yaklaşık 2,5 yıl çalıştıktan sonra küllerden asfaltın kalitesini ve dayanıklılığını artıran asfalt katkısı geliştirdiklerini belirten Geçkil, elde ettikleri malzemenin yol mühendisliğinde kullanılabilirliğini de ortaya koyduklarını söyledi.
Atık küllerin asfalt katkısına dönüştürülerek değerlendirilmesinin Türkiye’de ve dünyada bir ilk olduğunu dile getiren Geçkil, açıklamasına şu sözleri ekledi: “Çöplerde kağıt, cam, metal, ev eşyası, yiyecek ve içecek gibi çeşitli ürünler oluyor. Bu ürünlerin beklemesi çöp alanlarında çeşitli kimyasal oluşumlara ve gazlara sebep oluyor, bu yüzden bunların bertaraf edilmesi gerekiyor. Bu atıklar elektrik üretimi için yakıldığında kalan küller ağır metal gibi zararlı kimyasalları bünyelerinde barındırabiliyor. Bu kimyasallar da atık olarak bırakıldığında ya da vahşi depolama şekliyle bir yere aktarıldığında hem bitkilere hem canlılara hem de yer altı sularına çok ciddi zarar verebiliyor. İşte biz bu külleri kullanıp, küllerin çevre üzerindeki zararlı etkisini sıfıra indirmek istedik.”
Çevre Dostu Çözümler, Her Alanda Yer Buluyor
Geçkil, atık kül ile asfalt arasında asfaltın performansını artıracak kimyasal bir bağ kurabilmek için külün içinde silis ve alümin gibi belirli elementler bulunması gerektiğini açıkladı. Genellikle bu tür elementlerin atık küllerde mevcut olduğunu belirten Geçkil, külün içeriğine bağlı olarak bu kimyasal bağı oluşturmak için kullanılan maddelerin farklılık gösterdiğini ifade etti. Ayrıca Geçkil, yol mühendisliğinde asfaltın niteliklerini artırmak için çeşitli malzemelerin kullanıldığını ve bu malzemelerin asfalt içinde fiziksel olarak bir araya getirilerek bir karışım elde edildiğini belirtti. Atık küllerden geliştirdikleri bu malzeme sayesinde, asfaltla kimyasal bir bağ kurarak malzemenin kalitesini ve performans özelliklerini artırdıklarını söyledi.
Geliştirdikleri katkının asfaltın sıcaklık hassasiyetini 13 kat iyileştirdiğine ve tekerlek izi direncini yaklaşık 3,7 kat artırdığına, ağır taşıtların yol üstündeki seyri nedeniyle zamanla oluşan çatlaklara karşı asfalt direncini de 2,5 kat iyileştirebildiğine dikkati çeken Geçkil, “Klasik asfaltta 1000 ağır taşıt geçtiğinde yol bozulmaya başlıyor ve çatlak oluşumu meydana geliyorsa bizim katkılı asfaltta o bozulma, 2 bin 500 araç geçtiğinde meydana geliyor.” dedi.
Tacettin Geçkil, Türkiye’de kullanılan asfalt katkılarının genellikle ithal olduğunu vurgulayarak, geliştirdikleri ürünün kullanımının atık miktarının azaltılmasına katkı sağlayacağını ve ülke ekonomisine dışarıya yapılan harcamaların içeride değerlendirilmesine olanak tanıyacağını belirtti. Geçkil, “Asfaltta kullandığımız atılacak malzeme, dolayısıyla maliyeti yok. Sıfır maliyetli bir malzemeyi çevreye zarar vermeyecek şekilde yol mühendisliğinde faydalı bir ürün olarak kullanmış oluyoruz. Dolayısıyla dışarıya vereceğimiz parayı bizi içeride tutmuş oluyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
Geçkil, önceki çalışmalarında atık plastik gibi materyallerin yol mühendisliğinde kullanılabileceğini keşfettiklerini belirtti. Şimdi ise sanayi atıklarının asfalt katkısı olarak kullanımıyla ilgili çalışmalar yürüttüklerini ifade etti.
