Bilim insanları, uzuvlarını kaybetmiş bireylerin daha iyi hissetmelerini sağlayacak yeni nesil protezler üzerinde çalışıyor. Bu çalışmalar, insanların kaybettikleri uzuvların yerine geçecek teknolojik çözümler geliştirmeyi amaçlıyor.
Protez kullanıcılarının deneyimini büyük ölçüde geliştirmeyi hedefleyen araştırmacılar, dikkat çekici bir yeni buluşla karşımıza çıkıyor. MiniTouch adını taşıyan bu cihaz, kullanıcıların ameliyat olmalarına gerek kalmadan protezlere entegre edilebiliyor. İnsana benzer bir dokunuş hissiyatı sağlamak amacıyla geliştirilen bu cihaz, otuz yılı aşkın bir süre önce eli bileğinden ampute edilmiş bir hasta üzerinde başarılı bir şekilde test edildi. Kullanıcı, yeni cihaz sayesinde ‘sıcaklık’ gibi duyumları hissedebilme deneyimini yaşadı.
Araştırmacılar, MiniTouch’ı test etmek amacıyla 57 yaşındaki Fabrizio’nun protezine entegre ettiler. Test eden kullanıcı, bu yeni cihaz sayesinde farklı sıcaklıklardaki nesneleri başarıyla sınıflandırabildi. Cihazın kullanıcısından, soğuk ve sıcak nesneleri doğru bir şekilde ayırt etmesi istendiğinde, MiniTouch sayesinde yüzde 100 doğru sınıflandırma başarısı elde edildi. Cihaz olmadan yapılan testlerde, kullanıcı yüzde 33 oranında doğru ayırt edebildi.
Med dergisinde yayımlanan çalışma, ampute olan bireyler için protezleri daha kullanılabilir hale getirmeyi amaçlıyor. İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü araştırmacıları tarafından geliştirilen MiniTouch, protezin parmak uçlarından algılanan termal bilgiyi ampute kişinin kolundaki sinirlere ileterek çalışıyor. Bu cihaz, insanların kullandığı protezlerle uyumlu olduğundan dolayı kullanıcıların tamamen yeni ve özel bir cihaz edinmelerine gerek kalmadan kullanmaya başlamasını sağlıyor.
Test kullanıcısının gözleri bağlandığında ve insan ile protez kolları arasında ayrım yapması istendiğinde, MiniTouch doğruluk oranını yüzde 60’tan yüzde 80’e çıkardı. Ancak yine de mükemmel değildi ve araştırmacılar, bunun cildin yumuşaklığı ve dokusunun sınırlı algılanmasından kaynaklandığını düşünüyor.
Protezler, Gün Geçtikçe Gelişiyor
Araştırmanın kıdemli yazarlarından Profesör Solaiman Shokur, bir protezin duyusal geri bildirimini artırmanın, insanların yapay bir uzvun vücutlarının bir parçası olduğunu hissetmelerine yardımcı olabileceğinin bilindiğini belirtti. Bu nedenle doğal bir his oluşturmak için sıcaklığın önemli olduğuna vurgu yapan araştırmacı, MiniTouch’ın aynı zamanda yapay uzuvlara sahip bireylerin bir nesnenin tehlikeli derecede sıcak olup olmadığını algılamalarına ve farklı nesneleri ayırt etmelerine yardımcı olabileceğini de ekledi.
Yazarlar, cihazın daha geniş bir hasta grubunda test edilmesi gerektiğini vurguluyor. MiniTouch’ın ameliyat gerektirmeyen kolay entegrasyonu, protez kullanıcıları için önemli bir avantaj sağlıyor. The Guardian’ın bildirdiğine göre; makalenin diğer kıdemli yazarı Profesör Silvestro Micera, İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü ve İtalya’daki Sant’Anna İleri Araştırmalar Okulu’ndan, ekibin ampütasyon geçirmiş bireylere bu yeteneği kazandıracak tek bir giyilebilir sistem oluşturma hedefine odaklandığını belirtiyor.
Protez kullanıcılarının cihaz aracılığıyla basınç, doku, konum, sıcaklık ve ıslaklık gibi çeşitli duyguları deneyimlemelerine olanak tanıyan MiniTouch’ı daha da geliştirmeyi planladıklarını ifade etti. Ancak heyecan verici ve umut vadeden bu araştırmanın hemen kullanıma geçmesinin beklenmemesi gerektiği, araştırmacılar tarafından vurgulanıyor.
