IEA, 2024’te küresel enerji talebi son 10 yılın ortalamasının üzerinde arttı. Talep artışına yenilenebilir kaynaklar ve doğal gaz katkı sağladı.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), küresel enerji sektörüne ilişkin önemli verileri içeren “Küresel Enerji Değerlendirmesi” raporunu açıkladı. Rapora göre, 2024’te dünya genelinde enerji talebi yüzde 2,2 artarak, son on yılın ortalama yıllık artış oranı olan yüzde 1,3’ün oldukça üzerinde bir yükseliş gösterdi.
Enerji tüketimindeki bu artışın en önemli nedeni, elektrik sektöründeki hızlı büyüme oldu. Küresel elektrik tüketimi, geçtiğimiz yıl %4,3 oranında artarak son on yılın ortalamasını neredeyse iki katına çıkardı. Bu yükselişi, aşırı sıcaklıkların görüldüğü bölgelerdeki artan soğutma ihtiyacı, sanayi üretiminin artışı, ulaşımda elektrifikasyonun yaygınlaşması ve veri merkezleriyle yapay zekanın kullanımındaki artış tetikledi.
Elektrik üretimindeki büyümenin %80’i yenilenebilir ve nükleer enerji kaynaklarından sağlandı. Bu kaynaklar, küresel elektrik üretiminde ilk kez toplamın %40’ını oluşturdu.
2024 yılı itibarıyla devreye giren yeni yenilenebilir enerji kapasitesi 700 GW’a ulaştı ve bu, üst üste 22 yıldır kırılan rekorlara bir yenisini ekledi.
Doğal gaz talebi yükselirken, petrolün payı düşüşe geçti. Enerji talebindeki artış fosil yakıtları da etkiledi. Özellikle doğal gaz talebi, yıllık 115 milyar metreküp artışla, son on yılın ortalama artışının oldukça üzerinde bir seviyeye çıktı. Petrol talebi ise daha sınırlı bir artışla %0,8 yükseldi ve bu da petrolün toplam enerji tüketimindeki payını ilk kez %30’un altına düşürdü.
Karbon emisyonları, temiz enerji teknolojilerinin yaygınlaşması sayesinde sınırlı bir artış gösterdi. Küresel emisyonlar, %0,8 artarak 37,8 milyar tona çıktı. Ancak yenilenebilir enerji, nükleer enerji, elektrikli araçlar ve ısı pompaları sayesinde 2019’dan itibaren 2,6 milyar tonluk karbon salınımı engellendi. Bu, küresel emisyonların yaklaşık %7’sine denk geliyor.
Gelişmiş ekonomilerde karbon emisyonları, %1,1 oranında azalarak son 50 yılın en düşük seviyesine geriledi. Ancak, gelişmekte olan ülkelerdeki emisyon artışı büyük bir kısmı oluşturdu.
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora dair değerlendirmesinde elektrik kullanımındaki hızlı artışın, gelişmiş ekonomilerdeki enerji talebindeki düşüşü dengelediğini belirtti. Birol, 2024’te tüm ana enerji kaynaklarına yönelik talep artışı görüldüğünü, bu büyümeden en büyük payı ise yenilenebilir enerjinin aldığını ifade etti. Ayrıca, güneş, rüzgar, nükleer ve elektrikli araçlardaki güçlü artışların, ekonomik büyüme ile emisyonlar arasındaki bağı giderek daha da zayıflattığını vurguladı.