“Dünya Enerji Görünümü 2023” raporu, önümüzdeki yıllarda enerji sektöründe büyük değişikliklerin yaşanacağı öngörüsünde bulunuyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (International Energy Agency, IEA) tarafından yayımlanan rapor, enerji sektörünün hassas bir süreçten geçtiğini vurgularken, temiz enerji alanında umut verici ilerlemelerin de öne çıktığını belirtiyor.
Fosil yakıt fiyatlarının 2022’ye göre daha düşük olduğu bir dönemde dahi, dünya enerji pazarları hala zorlu bir süreçten geçiyor. Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’daki çatışma riski gibi etmenler, enerji arzını olumsuz etkiliyor. Bunun yanı sıra enflasyon, yüksek borçlanma maliyetleri ve küresel ekonomide yüksek borç seviyeleri endişe verici bir tabloyu ortaya koyuyor.
Fakat rapor, son üç yılda temiz enerjiye yönelik yatırımların yüzde 40 arttığını ve temiz enerji teknolojilerinin ekonomik açıdan güçlü olduğunu belirtiyor. Elektrikli araçlar ve güneş enerjisi sistemleri gibi temiz enerji sektörleri hızla genişlemeye devam ediyor. Yenilenebilir enerji üretim kapasitesine 500 gigavatın üzerinde ek kapasite ekleneceği öngörülüyor. Ayrıca güneş enerjisinin yaygınlaştırılması için günlük 1 milyar dolardan fazla harcama yapılıyor.
Geleceğin Enerji Durumunun 2 Senaryosu Bulunuyor
Raporda geleceğe yönelik projeksiyonlar iki farklı seçenek üzerinden değerlendiriliyor. “Açıklanan Politikalar Senaryosu (The Stated Policies Scenario, STEPS)”, enerji, iklim ve ilgili sanayi politikaları da dahil olmak üzere en güncel politika kararlarına dayalı bir bakış sunuyor. Diğer senaryo ise “Açıklanmış Taahhütler Senaryosu (The Announced Pledges Scenario, APS)” olarak adlandırılıyor. Bu senaryo hükümetlerin belirlediği ulusal enerji ve iklim hedeflerinin tam olarak ve zamanında karşılandığını varsayıyor.
Raporda küresel enerji krizinin etkisiyle fosil yakıtlar çağının sona erme sürecinin başlangıcında olduğumuz vurgulanıyor. STEPS’e göre, uzun yıllardır yüzde 80 seviyesinde seyreden fosil yakıtların küresel enerji arzındaki payı azalmaya başladı. Bu pay 2023’te yüzde 73’e düştü.
Temiz enerjiyi teşvik eden politikalar, küresel kilit pazarlardaki değişim hızının artmasıyla daha da etkili hale geliyor. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde Enflasyonu Azaltma Yasası’nın etkisiyle, STEPS senaryosuna göre 2030 yılında ABD’de yeni araç tescillerinin yarısından fazlasının elektrikli olması öngörülüyor. İki yıl önceki 2021 Dünya Enerji Görünümü raporunda bu oran yüzde 12 olarak belirtilmişti.
Fosil yakıtlara olan talep son yıllarda güçlü olsa da, talepte değişiklik olacağına dair pek çok işaret mevcut. Dünya genelinde kömür ve doğal gazla çalışan elektrik santrallerinin sayısı, önceki zirvelere göre yarı yarıya azaldı. Konut gaz kazanlarının satışları azalma eğilimi gösterirken, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde birçok ülkede ısı pompası satışları şu anda kazan satışlarını geride bırakıyor.
