Bir yandan serbest bölgelerde artan üretim kapasitesi, diğer yandan Rusya-Ukrayna Savaşı sonrasında oluşan yeni ticaret rotaları, antrepo ve serbest bölgelerde yapılan ihracatı artırdı.
Genel ihracatta antrepo ve serbest bölgelerin payı 10 yıl önce yüzde 4 seviyesindeyken, Ağustos ayı itibarıyla yüzde 14,2’ye çıktı.
Serbest bölgelerin artan kapasitesi yanı sıra Rusya-Ukrayna Savaşı sonrasında küresel ticaret rotasındaki değişiklik ihtiyacı, ihracatta antrepo ve serbest bölgelerin payını artırdı. Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) kayıtlı ihracat, Ocak-Ağustos 2023 döneminde yüzde 3,4 azaldı. Ancak, ‘ihracatçı birlikleri kaydından muaf ihracat ile antrepo ve serbest bölgeler arasındaki fark’ yüzde 26,4 arttı. 10 yıl önce genel ihracatta bu kategori yüzde 4 seviyesindeyken, 2022 sonunda yüzde 10,9’a ve bu yılın Ağustos ayı itibarıyla yüzde 14,2’ye kadar yükseldi.
İhracat 8 ayda 21,5 milyar dolara ulaştı
EKONOMİ’nin dış ticaret verilerine göre, Ağustos ayında ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,6 artarak 21,6 milyar dolar oldu. Ancak, Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,4 gerileyerek 164,9 milyar dolara indi. İhracat pazarlarında yaşanan talepsizlik ve artan maliyetler nedeniyle rekabetçilikten uzaklaşma sorunları yaşanıyor. Bu bağlamda, Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) kayıtlı ihracat, yılın ilk 8 ayında yüzde 3,4 azalarak 143,8 milyar dolara geriledi. Buna karşın, antrepolar ve serbest bölgeler aracılığıyla yapılan ihracat toplamı yüzde 26,4 artarak 21,5 milyar dolara yükseldi. Geçen yılın aynı döneminde, antrepo ve serbest bölgelerin ihracattaki payı yüzde 10,1 iken, bu yılın 8 ayında bu oran yüzde 12,8’e yükseldi.
Ayrıca, Ağustos 2023, aynı zamanda antrepo ve serbest bölge ihracatının en yüksek paya ulaştığı ay olarak öne çıkıyor. Verilere göre, Ağustos ayında ihracat 21,6 milyar dolar olarak gerçekleşirken, antrepo ve serbest bölgelerin toplam payı genel ihracattan yüzde 14,2’ye yükseldi.
Serbest Bölgelere Yoğun Talep
Türkiye’deki serbest bölge ve antrepo büyüklüğüne ilişkin Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, Türkiye genelindeki antrepo sayısı Temmuz 2023 itibarıyla 1,298’e ulaştı. Bu sayı 2022’de 1,253, 2021’de 1,204 ve 2020’de 1,232 idi. Serbest bölgelerde ticaret hacmi ise 2021’deki 24,6 milyar dolar seviyesinden yüzde 33,3 artarak 2022’de 32,8 milyar dolara çıktı. 2021 yılında 85,248 kişi serbest bölgelerde çalışırken, 2022 sonunda bu rakam yüzde 7 artışla 91,303’e yükseldi.
Ayrıca, serbest bölgelerde faaliyet gösteren işletmelerin sayısı da artış gösterdi. 2020’de 2,739 olan faaliyet ruhsatı sayısı, 2021’de 2,802’ye ve 2022’de 2,928’e çıktı. Bu veriler, serbest bölgelerin ticaret hacminin her geçen yıl arttığını gösteriyor. Öyle ki, iş dünyası, serbest bölge yerleşimi için yer bulamadığı bir dönemden geçiyor ve bu konudaki taleplerini ekonomi bürokrasisine iletiyordu. Ticaret Bakanı Ömer Bolat da geçen ay Türkiye’de bulunan 19 serbest bölge sayısının artırılacağını ve yakın dönemde 5 yeni serbest bölgenin hizmete gireceğini açıkladı.
