Tarım ve Orman Bakanlığı, su verimliliği konusunda önemli bir adım atarak “Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nı (2023-2033)” kamuoyuyla paylaştı.
Küresel iklim değişikliği, yağış rejimlerindeki değişikliklerle su kaynaklarını ve tatlı su ekosistemlerini olumsuz yönde etkiliyor. Türkiye, azalan yağışlarla birlikte su stresi yaşaması beklenen Akdeniz iklim kuşağında en çok etkilenecek ülkeler arasında bulunuyor.
Hızlı nüfus artışı, sanayileşme ve kentleşme gibi etkenler su talebini yükseltirken, iklim değişikliği tahminleri, önümüzdeki yüz yıl içinde su kaynaklarımızın yaklaşık yüzde 25 azalacağını ortaya koyuyor. Bu durum, su kaynaklarının yönetimini ve verimliliğini artırmak için acil önlemler alınmasını gerektiriyor.
Bakanlık, su verimliliğini artırmayı hedefliyor
Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda başlatılan Su Verimliliği Seferberliği, Türkiye’de kentsel, endüstriyel ve tarımsal faaliyetler için su kaynaklarının verimli ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı ve su verimliliğini artırmayı hedefliyor. Bu amaç doğrultusunda “Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033)” hazırladı.
Su verimliliğinin tüm sektörlerde yaygınlaştırılması amacıyla belirlenen ileriye dönük hedeflerin ve stratejilerin yer aldığı eylem planı kapsamında; su kullanımına ilişkin mevcut durum, ulusal ve uluslararası mevzuat ile yürürlükte olan plan, program ve belgeler detaylı bir şekilde analiz edilmiş ve küresel düzeyde su verimliliği uygulamaları değerlendirildi.
Yapılan değerlendirmeler neticesinde, suyun tüm sektörlerde verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için stratejiler ve eylemler belirlenmiş ve bu alanda sorumluluk taşıyacak kurumlarla iş birliği yapılacak.
Hazırlanan belgedeki su verimliliği hedefleri, stratejileri ve eylemleri dört ana eksen üzerinde şekillendi. Bu eksenler şunlardır:
- Endüstriyel Su Kullanım Verimliliği
- Kentsel Su Kullanım Verimliliği
- Tarımsal Su Kullanım Verimliliği
- Bütün Sektörleri Etkileyen Su Kullanım Verimliliği
Yüzde 50’ye varan sanayi su verimliliği
Temiz üretim tekniklerinin sanayide yaygınlaştırılması ve su verimliliği önlemlerinin uygulanmasıyla, “Endüstriyel Su Kullanım Verimliliği” kapsamında yüzde 50’ye kadar su tasarrufu hedeflenmiş ve bu hedefe ulaşmak için stratejiler ve eylemler belirlenmiştir. Bu doğrultuda, sanayideki su kullanımıyla ilgili sorunlar tespit edilmiştir.
Bu sorunlar:
- Sanayi su kullanımına yönelik ölçüm, izleme ve denetim konularında kurumlar arası koordinasyon ve iş birliği eksikliği,
- Suyun verimli kullanımını zorlayıcı/teşvik edici yasal düzenleme yetersizliği/eksikliği,
- Sanayi su verimliliğinde planlamaya esas teşkil eden (sektörel bazda ya da prosesler bazında su tüketimi) güncel ve güvenilir verilerin teminindeki yetersizlikler,
- Sanayi yatırımları planlanırken uzun vadeli kümülatif su kullanımının ve havzalardaki su durumunun yeterince dikkate alınmaması,
- Sanayi su kullanımında kaynak maliyetini de içeren, suyun verimli kullanımını teşvik edecek fiyatlandırma sistemi bulunmaması nedeni ile temiz üretim teknolojilerinin maliyetlerinin sanayicide isteksizlik oluşturması,
- Her sektöre özel BREF (AB temiz üretim referans dokümanları) belge çevirilerinin olmaması ve sektör paydaşlarının dokümanlardan yeterince yararlanamaması,
- Proses kullanım sularının yeniden kullanımına ilişkin alternatiflerin yeterince yaygınlaştırılamaması,
- Kullanılmış suların arıtılarak geri kullanımı, yağmur suyu, vb. diğer alternatif su kaynaklarının kullanımı konusunda teknik bilgi, tecrübe ve farkındalık eksikliği olması,
- Endüstriyel atıksuların ön arıtma sonrasında genel kanalizasyon sistemine deşarj edilmesi nedeniyle atık su arıtma tesislerinden çıkan suyun yeniden kullanım potansiyelinin azalması,
- Su geri kazanımı prosesinde ileri arıtma neticesinde ortaya çıkan konsantrenin yönetiminde karşılaşılan zorluklar,
- Madencilikte zenginleştirme vb. proseslerde suyun verimli kullanılmasına yönelik çalışmaların yetersizliği,
- Ürün ve hizmetlerin tüketici tarafından kullanımında su verimliliği çalışmalarını önceleyen bilinçlendirme ve farkındalık oluşturmaya yönelik uygulamaların olmaması olarak belirlendi.
Söz konusu sorunların çözümü ve sanayide temiz üretim tekniklerinin ve su verimliliği tedbirlerinin uygulanmasıyla yüzde 50’ye varan oranlarda su kazanımı sağlanması için ise,
- Sanayi sektöründe su verimliliğinin artırılması için yasal, idari ve teknik altyapının güçlendirilmesi,
- Sanayide su verimliliği uygulamaları kapsamında farkındalığın artırılması, iyi uygulamaların yaygınlaştırılması ve kamu kurumları, üniversiteler, sanayi sektörüyle ilişkili STK’lar ve özel sektör iş birliğinin sağlanması,
- Ölçüm ve izleme sistemlerinin geliştirilmesi ve güncel envanterlerin oluşturulması,
- Havza su yönetiminin kurumsal yapısı ile organize sanayi bölgeleri yönetimleri, sanayi odaları, sanayi sivil toplum kuruluşları arasında suyun verimli kullanımı denetimine yönelik kurumsal bağlantı ve iş birliği yapısının geliştirilmesi,
- Endüstriyel su kullanımında verimliliği teşvik edecek fiyatlandırma konusunda yasal düzenleme oluşturulması stratejileri belirlendi.
