Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayımlanan ‘2025 İşlerin Geleceği Raporu’, mesleklerin geleceğine yönelik çarpıcı veriler sunuyor. Rapor, Türkiye’deki anket çalışmalarının TÜSİAD ile Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu ortaklığında yapılmasıyla hazırlandı. 2030 yılına kadar iş gücü piyasasındaki büyük dönüşümün işlerin %22’sini etkileyerek 170 milyon yeni rolün oluşmasına, 92 milyon rolün ise ortadan kalkmasına yol açacağı öngörülüyor. Bu sürecin sonucunda net 78 milyon yeni işin ortaya çıkması bekleniyor.
Teknoloji, demografik değişimler, jeoekonomik güç mücadeleleri ve ekonomik baskılar, çeşitli endüstrileri ve meslekleri yeniden şekillendiriyor. Raporda yer alan 1.000’den fazla şirketten elde edilen verilere göre, iş piyasasındaki bu dönüşümün önünüdeki en büyük engel, beceri açığı olarak tanımlanıyor. Ankete katılan işverenlerin %63’ü, en büyük zorluğun eksik beceriler olduğunu vurguluyor. Yakın gelecekte mevcut işlerde gerekli becerilerin yaklaşık %40’ının değişmesi öngörülüyor.
Geleceği Şekillendiren Teknolojik ve İnsani Beceriler
Büyük veri, yapay zekâ ve siber güvenlik gibi teknoloji odaklı alanlardaki becerilere olan talep çarpıcı bir hızla artıyor. Bunun yanında, yaratıcı düşünme, dayanıklılık ve esneklik gibi insani beceriler de önemini korumaya devam ediyor. Rapora göre, hem teknolojik hem de insani becerilere sahip bireyler, gelecekteki iş piyasasında daha ön planda olacak.
Eğitim ve bakım sektörü gibi temel alanların 2030 yılına kadar en büyük iş artışını yaşaması bekleniyor. Yapay zekâ ve yenilenebilir enerji alanlarındaki yenilikler ise teknolojik uzmanlıklar gerektiren birçok rolde talebi artıracak. Bununla birlikte, kasiyerler ve idari asistanlar gibi rutin işlerin yanında, grafik tasarımcıların rol talebinde de gerileme gözlemleniyor.
Beceri Açığı Gündemin Zirvesinde
Beceri geliştirme ve yeniden beceri kazandırma, dönüşümün önünüdeki en kritik sorunlardan biri olarak ortaya çıkıyor. Rapor, küresel iş gücünü temsil eden 100 kişilik bir senaryoda, 59 kişinin 2030’a kadar yeni beceriler edinmesi gerekeceğini, ancak bu kişilerden 11’inin bu eğitim olanaklarına erişme imkânının olmadığını vurguluyor. Bu da, 120 milyondan fazla çalışanın işsiz kalma riskiyle karşı karşıya kalabileceğini gösteriyor.
Yapay Zekâ ve Endüstriyel Dönüşüm
Yapay zekânın iş modellerini dönüştürme potansiyeli, işverenlerin yarısının faaliyetlerini yeniden konumlandırmasına neden oluyor. İşverenlerin %77’si çalışanlarına yeni beceriler kazandırmak için yatırım yapmayı planlarken, %41’i yapay zekânın otomatikleştirme etkileri nedeniyle iş gücünü azaltabileceğini belirtiyor. Şirketlerin neredeyse yarısı, yapay zekânın etkilediği pozisyonlardaki çalışanları farklı departmanlara kaydırarak bu dönüşümün etkilerini hafifletmeyi hedefliyor.
Türkiye’nin Gelecek Perspektifi
Türkiye’deki iş gücü piyasası, dijitalleşmenin hız kazanmasıyla büyük bir dönüşümün eşiğinde bulunuyor. Robotik mühendisleri, yenilenebilir enerji uzmanları ve otonom araç teknolojileri uzmanları, önümüzdeki yıllarda öne çıkan meslekler arasında yer alacak. Aynı zamanda, işverenler, Türkiye’de 2030 itibariyle mevcut becerilerin %44’ün değişmesi gerektiğini tahmin ediyor. Bu oran, küresel ortalamanın üzerinde bir değişim öngörüsü anlamına geliyor.
Geleceğe Hazırlık: Acil Eylem Çağrısı
Dünya Ekonomik Forumu, hem işverenleri hem de hükümetleri, iş piyasasındaki hızlı değişime karşı acil adımlar atmaya davet ediyor. Becerilere yapılacak yatırımlar, sadece ekonomik gelişim için değil, aynı zamanda daha adil ve sürdürülebilir bir çalışma ortamı oluşturmak için de kritik bir rol oynuyor.